Mùa xuân – Mùa làm tổ

Mùa Xuân là mùa sinh sôi của vạn vật. Mùa chim làm tổ cũng đúng vào mùa Xuân. Trong khắp những khu vườn, trên những tán cây đầy hoa, ong bướm vo ve, tiếng chim cũng lảnh lót làm cho không gian thêm trong trẻo với đầy thanh âm và hương sắc.

Tôi thường sớm nhận ra những tổ chim sâu, bởi chúng thường làm tổ thấp và tổ của chúng khá đẹp. Những cái tổ chim sâu xinh xắn, tuy ngụy trang khá kỹ nhưng cũng không qua được đôi mắt của tôi. Hơn nữa hành trình bay đi, bay về cộng với những tiếng lích rích trong tán lá sẽ khiến cho đứa trẻ như tôi tò mò. Và rồi tổ chim cũng bị tôi phát hiện. Tôi thích nhất hình dáng những tổ chim sâu. Những cái tổ gọn ghẽ và đẹp thực sự. Bên ngoài là một lớp như tơ nhện cộng với rêu xanh để nguỵ trang, chúng được đan, dệt rất kỹ càng và khéo léo. Bên trong tổ là những sợi cỏ màu nâu, như đã được chuốt đều nhẵn nhụi, chúng được đan chéo qua chéo lại rất bền chặt. Lũ chào mào thì làm tổ cao hơn và tổ của chúng cũng xấu hơn so với lũ chim sâu. Chim chìa vôi thì hay làm tổ tít trên ngọn cọ, ngọn cau, đôi khi chúng cũng phá lệ làm tổ trong hốc tre. Loài chiền chiện thì một mực làm tổ trong hốc tre. Chim sẻ cũng vậy, có điều hơi khác là chúng làm tổ trong những hốc tre trên đầu hồi của những ngôi nhà. Nói chung mỗi loài chim đều có những tập tính làm tổ riêng, không giống ai, đó là điều mà tôi thấy khá thú vị. Đừng hỏi làm sao tôi lại biết những điều ấy. Bởi vì đó đã là một phần của tuổi thơ tôi, của những đứa trẻ quê nghèo.

Thường, mùa chim làm tổ bắt đầu từ giữa mùa Xuân cho tới đầu Hạ. Có những cặp chim đôi khi là tổ sớm hơn hoặc muộn hơn một chút. Tôi thường háo hức đón chờ những chú chim non tách vỏ trứng chui ra đón ánh sáng cuộc đời. Ban đầu chúng là những hình hài đỏ hỏn bé tí teo, thân mình lơ phơ mấy cái lông tơ mỏng manh. Chúng há cái miệng ra thật to để đòi ăn, trông thật đáng yêu. Một thời gian sau, lũ chim non lớn dần, lông măng mọc ra tua tủa. Rồi lông vũ cũng dần xuất hiện phủ khắp thân cuả chúng. Khi lũ chim non sắp biết bay chuyền là chúng tôi bắt về nhốt vào lồng để nuôi. Chim bố mẹ bay theo chúng tôi kêu nháo nhác. Chúng đậu trên những nhánh cây trước sân kêu thảm thiết, những tiếng kêu như đang khóc than, oán trách, giận dữ… Những đứa trẻ chúng tôi thì không cần để ý đến chim bố mẹ ngoài kia. Chúng tôi vui sướng nhìn những chú chim non đang há miệng đòi ăn. Chim bố mẹ quanh quẩn mấy ngày không đòi được con rồi cũng phải rời đi. Chim con cũng được những đứa trẻ nuôi lớn bằng cào cào, châu chấu nhưng chúng bị nhốt trong lồng chật hẹp. Chúng có cánh mà không được bay. Chúng có tiếng hót nhưng cất lên nghe lạc lõng, vô hồn. Và rồi chúng thường đoản mệnh. Không biết do tù túng hay do cách chăm nuôi của con người mà nên như thế? Những mùa sau lại có những chú chim khác có chung số phận.

Trong xóm, thằng Hội là đứa trèo cây giỏi nhất, nó có thể trèo bất cứ cây cao nào, kể cả những thân cọ lởm chởm gai. Như đã ngầm quy ước với nhau, chúng tôi cứ việc tìm những tổ chim còn việc trèo cây bắt chim non là của thằng Hội. Vào những buổi trưa, mấy đứa lại rủ nhau trốn lên đồi, vào các khu vườn bắt chim non. Nhiều lần bị mẹ đánh lằn mông và vẫn chả bao giờ chừa. Những con chim non xinh xắn với cái miệng to, rướn cổ kêu choe chóe đòi ăn luôn là điều cực kỳ hấp dẫn với chúng tôi. Lũ chim non đâu biết chúng đã rơi vào tay những kẻ đang muốn cầm tù chúng, bắt chúng phải xa chim bố mẹ. Rồi đây cuộc sống của chúng sẽ chỉ là không gian chật hẹp của chiếc lồng bé nhỏ. Và tất nhiên sau này bầu trời lộng gió, tán cây, nhành lá với chúng sẽ là một điều quá xa xỉ. Tôi cho rằng chính cuộc sống tù túng mà lũ trẻ chúng tôi áp đặt cho những con chim là lý do lớn nhất khiến cho chúng mòn mỏi và chết đi. Có thể chúng ta sẽ biện minh cho những hành động đó bằng những ngôn từ giả dối. Và có lẽ giả dối cũng là quyền của loài người chăng? Chúng ta, ai cũng cần tự do để sống và hãy đối xử công bằng với những sinh vật quanh mình, như loài chim chẳng hạn!

Thời gian trôi đi, những đứa trẻ ngày nào đã trưởng thành. Họ chẳng còn trẻ con để đi bắt chim non, chẳng có đủ thời gian để hồi tưởng, nghĩ suy về ký ức. Cuộc sống với bao điều lo toan sẽ chẳng thể đưa họ nhớ về mùa chim làm tổ. Còn tôi, mỗi mùa chim làm tổ về lại thấy điều gì như hối hận vì đã từng bắt những chú chim non. Giờ đây tôi đã làm một việc hoàn toàn khác trước: tôi nhặt một chú chim non bị rơi khỏi tổ, nhẹ nhàng đặt nó lại nơi tổ của mình và chợt mỉm cười! Trong vườn, trên bầu trời, tiếng của các loài chim hân hoan gọi bạn tình làm lòng người thanh thản. Tôi nhắm mắt lắng tai nghe từng nhịp của vạn vật sinh sôi.

Tản bút của Lê Minh Hải – baodulich.net.vn